Εν συντομία…. Σχόλια για την οικονομία, από τον Θ. Μαράκη
Ο ΣΕΒ συμφωνεί με την κυβέρνηση για τα ΕΛΤΑ
«Προσπαθούμε να μπούμε στην εποχή των νέων τεχνολογιών, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλές αγκυλώσεις με χαρακτηριστικότερη περίπτωση αυτή των ΕΛΤΑ», είπε σήμερα ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μιλώντας στο OT FORUM που πραγματοποιείται στο Μικρό Χρηματιστήριο και στους δημοσιογράφους του Οικονομικού Ταχυδρόμου, Χρήστο Κολώνα και Αλέξανδρο Κλώσσα.
Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μιλάμε για μετασχηματισμό της οικονομίας και του παραγωγικού μας μοντέλου αλλά συνεχίζουν να υφίστανται παθογένειες. Η περίπτωση των ΕΛΤΑ είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα καθώς συγκεντρώνει το σύνολο των παθογενειών, είπε. «Δεν μπορεί η ελληνική κοινωνία να ανέχεται να υπάρχουν τέτοιες μαύρες τρύπες που δεσμεύουν πόρους από άλλους χώρους που θα μπορούσαν να επενδυθούν», ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΒ.
«Τα ΕΛΤΑ δεν είναι η μόνη “μαύρη τρύπα”», ανέφερε χαρακτηριστικά. Δεν επιτρέπεται να αφήνουμε την οικονομία μας να αιμορραγεί στο όνομα κάποιων πολιτικών επιδιώξεων, τόνισε.
Οι κάλπικες φοροαπαλλαγές
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2026, που προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 2,6 δισ. ευρώ, αποκαλύπτει τα ψέματα της κυβέρνησης για τη δήθεν ανακούφιση του λαού από τη φορολογία και για την αύξηση του εισοδήματος Το 2010 μισθωτός με 13.000 ευρώ πλήρωνε 180 ευρώ φόρο τον χρόνο και σήμερα πληρώνει 780! Αυτά είναι τα αποτελέσματα των αλλεπάλληλων μέτρων που έχουν ψηφίσει η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, για να πιάνονται οι «δημοσιονομικοί στόχοι» και να τηρούνται τα μνημόνια διαρκείας της ΕΕ...
Πάρτι κερδών οι τράπεζες
Πάνω από 3,55 δισ. ευρώ τα καθαρά κέρδη των τραπεζών (Εθνική, Πειραιώς, Eurobank, Alpha Bank) στο 9μηνο του 2025. Θα διανείμουν μερίσματα στους μετόχους πέριξ του 50-60% των καθαρών κερδών του 2025.Αξίζει να σημειωθεί πως και οι τέσσερις τράπεζες σκοπεύουν να διανείμουν μερίσματα στους μετόχους που θα ξεπερνούν το 50% των καθαρών κερδών για το 2025, κάτι που σημαίνει πως θα ανέρχονται σε πάνω από 2 δισ. ευρώ.
Εργαζόμενοι αλλά... φτωχοί
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 8,2% των εργαζομένων στην Ε.Ε. και το 10,7% στην Ελλάδα είναι σε κίνδυνο φτώχειας
Στα… Τάρταρα η αμοιβή της γυναικείας εργασίας στην Ελλάδα.
Είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό εύρημα των στατιστικών της εργασίας στα χρόνια του νεοφιλελευθερισμού: ένα απαράδεκτα υψηλό ποσοστό εργαζομένων εντάσσεται στη μεγάλη κατηγορία των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας*. Με βάση τη χθεσινή ανακοίνωση των σχετικών στοιχείων από τη Eurostat για την Ε.Ε. το 2024, αυτό το ποσοστό ήταν 8,2% στην Ε.Ε. (μεσοσταθμικά) και 10,7% στην Ελλάδα.
Οι λόγοι που υπάρχουν εργαζόμενοι φτωχοί είναι α) οι περιβόητες εργασιακές «ευελιξίες», τυπικό υποπροϊόν των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, βάσει των οποίων αξιόλογο ποσοστό των εργαζομένων εντάσσεται στις «ευέλικτες» μορφές εργασίας (μερική ή εποχική απασχόληση) και όχι στην πλήρη απασχόληση, με χαμηλό εισόδημα, β) το χαμηλό επίπεδο του κατώτατου μισθού, που σημαίνει ότι και ένα αξιόλογο ποσοστό εργαζομένων με πλήρη απασχόληση δεν έχει το εισόδημα για να ξεπεράσει το όριο της φτώχειας, γ) ότι σε ορισμένες χώρες (κατ’ εξοχήν στην Ελλάδα) η συμβολή των κοινωνικών μεταβιβάσεων στο ισοδύναμο εισόδημα των εργαζομένων είναι πολύ μικρή για να «σηκώσει» τα χαμηλά εισοδήματα μέχρι το όριο της φτώχειας. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα, όπου ισχύουν και οι τρεις αυτοί λόγοι, το ποσοστό των εργαζόμενων φτωχών είναι 2,5 εκατοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: 10,7%, έναντι 8,2%, αντίστοιχα. Με αυτό το «σκορ», η χώρα μας έχει το 5ο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε.
Το λαϊκό ξεζούμισμα
Με ταχύτατους ρυθμούς αυξάνονται τα έσοδα από ΦΠΑ. Αν συγκρίνουμε το ποσό που αναμένεται να συγκεντρωθεί μέσα στο 2025 με το αντίστοιχο πριν από 10 χρόνια, θα προκύψει μεταβολή 102%.
Αν γίνει σύγκριση των εισπράξεων ΦΠΑ του 2016 με το προβλεπόμενο ποσό του 2026, τότε και πάλι θα προκύψει ποσοστό 94%. Τα ιστορικά ρεκόρ είναι συνεχή και διαδοχικά, αναδεικνύοντας την Ελλάδα σε «πρωταθλήτρια», αν ως κριτήριο χρησιμοποιηθεί ο βαθμός εξάρτησης του κρατικού προϋπολογισμού από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας.
Εκτόξευση των εισπράξεων από Φόρο Προστιθέμενης Αξίας αποτυπώνουν τα επίσημα στοιχεία εκτέλεσης των προϋπολογισμών. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, στο τέλος του 2025, τα έσοδα αναμένεται να σπάσουν το όριο του 11%, όταν πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και της μνημονιακής περιόδου η αναλογία ήταν μόλις στο 7%, με το ΑΕΠ να διαμορφώνεται σε ανάλογα επίπεδα.
Με τις υπερβάσεις έναντι των προβλέψεων να είναι σύνηθες φαινόμενο τα τελευταία χρόνια, ο πήχης για το 2026 μπαίνει στα 29,129 δισ. ευρώ εισπράξεις μόνο από ΦΠΑ, κάτι που σημαίνει ότι πλέον είμαστε κοντά σε ακόμη ένα «ορόσημο»: έσοδα από ΦΠΑ άνω των 30 δισ. ευρώ μέσα σε μια χρονιά.
Λεφτά υπάρχουν
5,75 δισ. ευρώ σε μερίσματα θα εισπράξουν φέτος οι μέτοχοι των εισηγμένων στο χρηματιστήριο, ξεπερνώντας - όπως γράφεται - τις πλέον αισιόδοξες προβλέψεις. Πρόκειται για ιστορικό ρεκόρ, αυξημένο κατά 37% σε σχέση με πέρυσι (4,2 δισ.) και σχεδόν διπλάσιο από το 2023 (2,95 δισ. ευρώ). Να σημειωθεί ότι σε αυτά τα ποσά δεν περιλαμβάνονται οι έμμεσες χρηματικές διανομές, που γίνονται με τη μορφή της αγοράς ιδίων μετοχών, όπως και ότι τα δισεκατομμύρια που κατευθύνονται στα θησαυροφυλάκια των μετόχων είναι σχεδόν αφορολόγητα (μόλις στο 5% ο συντελεστής, με νόμους της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ).
Η ακρίβεια είναι εδώ
«Μόλις που τα βγάζουν πέρα» δηλώνουν έξι στους δέκα καταναλωτές στην Ελλάδα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς προγραμματίζουν να πραγματοποιήσουν λιγότερες δαπάνες το επόμενο διάστημα για να φτάσει ο μισθός, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας του ΙΟΒΕ για τον Οκτώβριο.
Την ίδια στιγμή, οι τιμές στα σούπερ μάρκετ κατέγραψαν αύξηση κατά 1,08%, με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να σημειώνονται σε μπισκότα, σοκολάτες και ζαχαρώδη κατά 12,23%, φρέσκα κρέατα κατά 10,54%, είδη πρωινού και ροφήματα κατά 5,53%, γαλακτοκομικά και χυμούς ψυγείου κατά 4,91% και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά κατά 3,98%.
Σύμφωνα, ακόμη, με την τελευταία Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας εντάθηκαν, όπως και εκείνες για τη δική τους οικονομική κατάσταση και εξασθένισε η πρόθεση για αποταμίευση.
Αναγκαίος ο εργατικός έλεγχος
Πάνω από 22.750 νέοι επιχειρηματίες ή επαγγελματίες που διεκδίκησαν δεύτερη ευκαιρία στην αδηφάγο και άκρως ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα πήραν από το 2020 μέχρι σήμερα περίπου 14.000 έκαστος/εκάστη, ή 312 εκατομμύρια μέσω της ΔΥΠΑ για να υλοποιήσουν το επιχειρηματικό σχέδιό τους. Πόσοι επιβίωσαν για τουλάχιστον έναν χρόνο μετά το τέλος της επιδότησης; Πόσοι παραμένουν στην αγορά σήμερα; Και πόσοι, τελικά, υπήρξαν πράγματι, έστησαν και δοκίμασαν την επιχειρηματική ιδέα τους και πέτυχαν ή απέτυχαν;
Τα εύλογα ερωτήματα θέτει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων ΟΑΕΔ, τέως Εργατικής Εστίας και τέως Εργατικής Κατοικίας (ΠΑΝΣΥΠΟ), που σε εκτενή ανακοίνωσή του επισημαίνει την παντελή απουσία μηχανισμού λογοδοσίας και αποτελεσματικότητας στις χρηματοδοτήσεις της ΔΥΠΑ, οι οποίες προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το τρέχον ΕΣΠΑ ή το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η ελληνική πραγματικότητα
Η Ελλάδα εξέρχεται από μια δεκαετία κρίσης και καταγράφει ανάπτυξη. Όμως, για τους περισσότερους πολίτες, αυτή η ανάπτυξη δεν μεταφράζεται σε ευημερία.
Βασικά στοιχεία (ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat 2025)
- Το μέσο καθαρό διαθέσιμο εισόδημα παραμένει 25% χαμηλότερο από το 2010 (σε πραγματικούς όρους).
- Ο πληθωρισμός τροφίμων επιμένει γύρω στο 4–5% (τουλάχιστον).
- Το 40% των νοικοκυριών δυσκολεύεται να πληρώσει ενοίκιο ή λογαριασμούς.
- Η ανεργία μειώθηκε μεν στο 10%, αλλά με πολύ χαμηλές απολαβές και ασταθείς μορφές απασχόλησης.
Οι ρίζες του προβλήματος:
- Μισθολογική στασιμότητα: οι αυξήσεις υπολείπονται του πληθωρισμού.
- Αγορά κατοικίας εκτός ελέγχου: η τουριστικοποίηση και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις εκτόξευσαν τα ενοίκια.
- Ενεργειακή εξάρτηση: η Ελλάδα πληρώνει ακριβά την καθυστέρηση της ενεργειακής της μετάβασης.
- Φορολογική δομή που επιβαρύνει βαρύτατα την κατανάλωση
- Το αποτέλεσμα: μια «οικονομία δύο ταχυτήτων», όπου οι δείκτες βελτιώνονται, αλλά η καθημερινότητα γίνεται ασφυκτική.
Οι πλούσιοι πλουσιότεροι στις ΗΠΑ
Σε μια χρονιά που οι Αμερικανοί παλεύουν με την ακρίβεια, οι δισεκατομμυριούχοι της χώρας είδαν τις περιουσίες τους να εκτοξεύονται κατά σχεδόν 700 δισ. δολάρια, σύμφωνα με έρευνα της Oxfam
Στον χάρτη των δέκα ισχυρότερων οικονομιών του ΟΟΣΑ, οι ΗΠΑ κατέχουν θλιβερά ρεκόρ: την υψηλότερη σχετική φτώχεια, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό παιδικής φτώχειας και τη δεύτερη χαμηλότερη προσδοκώμενη διάρκεια ζωής.
«Η ανισότητα είναι επιλογή πολιτικής», τονίζει η Ρεβέκα Ρίντελ, επικεφαλής οικονομικής δικαιοσύνης της Oxfam America.
Και πράγματι, οι αποφάσεις των τελευταίων δεκαετιών —είτε υπό Ρεπουμπλικανούς είτε υπό Δημοκρατικούς— φαίνεται να υπηρετούν σταθερά τους ίδιους ωφελούμενους.
Την ίδια στιγμή, πάνω από 40% των Αμερικανών, ανάμεσά τους σχεδόν οι μισοί ανήλικοι, ζουν με εισόδημα κάτω από το 200% του ορίου φτώχειας.Ο δημιουργός του Star Wars αγόρασε το σπίτι σε έναν κορυφαίο θύλακα του βορειοδυτικού Λονδίνου τον Σεπτέμβριο. Η έπαυλη ανήκε προηγουμένως σε Λονδρέζο μεγαλοδικηγόρο, σύμφωνα με το Bloomberg.
Ο Τζορτζ Λούκας αγόρασε μια έπαυλη στο Λονδίνο για περίπου 40 εκατομμύρια λίρες (52,3 εκατομμύρια δολάρια), μια από τις πιο ακριβές συμφωνίες πώλησης κατοικιών στο Ηνωμένο Βασίλειο φέτος.
Οι Αμερικανοί αγοραστές βρίσκονται σε καλό δρόμο για να εξασφαλίσουν τις πιο πωλήσεις ακριβών κατοικιών στο Λονδίνο για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, αφότου ο σχεδιαστής μόδας Τομ Φορντ αγόρασε μια έπαυλη αξίας περίπου 80 εκατομμυρίων λιρών το περασμένο καλοκαίρι.
Όταν τα κράτη βάζουν χέρι στις αποταμιεύσεις των πολιτών – μία δεξαμενή 63,1 τρισ. δολ.
Με τα δημόσια χρέη να εκτοξεύονται και τις κοινωνίες να γερνούν, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ανακαλύπτουν έναν δελεαστικό πόρο: τα συνταξιοδοτικά ταμεία
Σύμφωνα με τον δείκτη Mercer CFA Institute Global Pension Index, τα περιουσιακά στοιχεία των συνταξιοδοτικών ταμείων στις χώρες του ΟΟΣΑ έχουν υπερτριπλασιαστεί από το 2003, φτάνοντας τα 63,1 τρισ. δολάρια το 2024.
Αυτός ο τεράστιος πλούτος προσελκύει πλέον πολιτική προσοχή, καθώς τα κράτη αναζητούν νέες πηγές χρηματοδότησης σε μια εποχή υπερχρέωσης, όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το CNBC.
Πολιτική επιλογή η ανισότητα
Tο πλουσιότερο 1% των αμερικανικών νοικοκυριών απέκτησε 101 φορές περισσότερο πλούτο απ’ ό,τι ένα μέσο νοικοκυριό μεταξύ 1989 και 2022.
Kαθώς 42 εκατομμύρια Αμερικανοί βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες αντιμέτωποι με το φάσμα της πείνας εξαιτίας της άρνησης της κυβέρνησης Τραμπ να συνδράμει στο πρόγραμμα επισιτιστικής βοήθειας των οικονομικά αδυνάτων, μια νέα μελέτη αναδεικνύει το εκρηκτικό μέγεθος της ανισότητας στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, αποκαλύπτοντας μεταξύ άλλων ότι οι 10 κορυφαίοι δισεκατομμυριούχοι των ΗΠΑ αύξησαν τον τελευταίο χρόνο τον πλούτο τους συνολικά κατά 698 δισ. δολάρια.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) από το 1989 έως το 2022, η έκθεση της Oxfam America (Unequal: The Rise of a new American Oligarchy and the Agenda we Need) διαπιστώνει ότι το πλουσιότερο 1% των αμερικανικών νοικοκυριών απέκτησε 101 φορές περισσότερο πλούτο από το μέσο νοικοκυριό κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου και 987 φορές τον πλούτο ενός νοικοκυριού στο κατώτατο 20ό εκατοστημόριο εισοδήματος. Κάτι το οποίο σημαίνει κέρδος 8,35 εκατ. δολαρίων ανά νοικοκυριό για το κορυφαίο 1% των νοικοκυριών στη διάρκεια αυτής της 33ετούς περιόδου έναντι μόλις 83.000 δολαρίων για το μέσο νοικοκυριό.
Αποτέλεσμα αυτής της υπερσυσσώρευσης πλούτου σε λίγα χέρια είναι οι ΗΠΑ να φιλοξενούν σήμερα τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους από οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου.
Η υπερχρέωση της Αργεντινής
Παρότι από τα δραματικά γεγονότα της χρεοκοπίας στην Αργεντινή το 2001 έχει περάσει σχεδόν μια εικοσιπενταετία, η χώρα της Νότιας Αμερικής παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα διαρκές οικονομικό δράμα και σε μια οικονομική ομηρία.
Οι παραδοσιακές «έξωθεν παρεμβάσεις» ενισχύονται πλέον και από τη σύγκρουση γεωπολιτικών επιδιώξεων, δημιουργώντας μια ακόμη πιο περίπλοκη κατάσταση.
H χώρα των 47,6 εκατ. κατοίκων σήμερα αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη της Λατινικής Αμερικής σε έκταση και την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία (πίσω από τη Βραζιλία και το Μεξικό), με το ΑΕΠ της το 2024 να φτάνει στα 633 δισ. δολάρια, ενώ περιλαμβάνει και αποθέματα σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου.
Η Αργεντινή έχει συνάψει 23 δανειακές συμβάσεις με το ΔΝΤ, ύψους συνολικά 177 δισ. δολαρίων, αποτελώντας σήμερα τον μεγαλύτερο οφειλέτη του